امام زاده قاسم علیه السلام
امامزاده قاسم در منطقه‌ای است در شمال تجریش که در دامنه رشته کوه البرز و در ارتفاع ۱۷۰۰ متری قرار دارد.
امامزاده قاسم در شهر تهران و در شمال منطقه شمیران و در روستای قدیمی «دژ علیا» واقع است. بنای اصلی امامزاده برجی هشت ضلعی است که هر ضلع آن از داخل ۲/۲۵ متر عرض دارد و از آجر ساخته شده‌است. این بقعه امروزه دارای صحن، ایوان، رواق و گنبد کاشیکاری است. اصل بنای بقعه را از قرن هفتم هجری دانسته‌اند. در زمان شاه تهماسب صفوی صندوقی با تاریخ ۹۶۳ هـ. ق بر روی مرقد نهاده شد.
ساختمان اصلی بقعه در زمان فتحعلی شاه قاجار توسعه یافت و ایوان بزرگ فعلی در طرف قبله بنا شد. بیرون بقعه و در گوشه جنوب غربی بنای قدیم، هنوز طاق نماها و رومی‌های عهد صفویه مشهود است. گنبد بیرونی بنا پیازی شکل است و ساقه آن با پوششی از کاشی خشتی با نقوش هندسی و خطوط کوفی بنایی تزیین شده‌است. صندوق امامزاده در سال ۹۶۳ هـ. ق در سی و سومین سال پادشاهی شاه تهماسب صفوی روی مرقد نصب شد.
گورستان امامزاده قاسم در زمین‌های پیرامون بنا به شکل پلکانی قرار گرفته و مقابر خانوادگی خانواده‌های قدیمی و سرشناس تهران را در خود جای داده‌است.
پیشینه امامزاده قاسم
نقل قول‌های فراوانی وجود دارد که غالبا عامیانه و فاقد سندیت است، مثلا برخی می‌گویند این امامزاده همان قاسم بن الحسن معروف است که در جریان کربلا به شهادت می‌رسند و سر ایشان را برای عبرت مردم به اطراف شهر ری می‌فرستند، و بعد داستان افسانه‌ای و اهانت بار چوگان بازی با این سر و واسطه شدن یک زن شمیرانی برای بازپس گیری سر و بالأخره دفن سر در محل فعلی توسط یکی از فرزندان عمار یاسر که ساکن رودبار قصران بوده‌است.
طبق معتبرترین نظرات این امامزاده، جناب قاسم بن حسن بن زید بن حسن مجتبی علیه السلام می‌باشد که دختر او به نام خدیجه به همسری حضرت عبدالعظیم حسنی در می‌آید. این امامزاده که مثل بسیاری دیگر از سادات و علویان تحت تعقیب مأموران بنی امیه و بنی عباس قرار داشته‌است، به سمت کوههای البرز که مأمن مناسبی بود عزیمت می‌کنند و پس از وفات یا شهادت، در منطقه بالادژ (که بعدها به نام ایشان، امامزداه قاسم نامیده شد) مدفون می‌شوند.
تاریخچه بقعه
مورخین اولین بقعه درست و حسابی که بر مزار این امامزاده ساخته شده را به عضدالدوله دیلمی در سال ۳۷۰ هجری قمری نسبت می‌دهند. بعدها این بقعه گسترش پیدا می‌کند.
در زمان شاه طهماسب اول صفوی ایوانی در مشرق بقعه اضافه می‌شود و یک صندوق چوبی روی قبر امامزاده قرار می‌گیرد و گویا زیر صندوق فعلی قرار دارد.
در زمان فتحعلی شاه قاجار این بقعه توسعه پیدا کرد و ایوانی رو به جنوب ساخته شد و ایوان شرقی تبدیل به رواق حرم شد. سپس گنبد کاشی کاری شده‌ای نیز بر فراز بارگاه احداث کردند و مرمت‌هایی نیز به دستور ناصرالدین شاه قاجار انجام گرفت.